Η τύχη του κτήματος Τατοΐου και του ομώνυμου παλατιού συνδέθηκε με τη νεοελληνική ιστορία και ακολούθησε τις περιπέτειες του θεσμού αυτού στην Ελλάδα. Το 1916 με την παραίτηση της κυβέρνησης του Βενιζέλου και τον εθνικό διχασμό που ακολούθησε ένα μεγάλο τμήμα του Τατοΐου, περίπου δηλαδή 28.000 στρέμματα και βοηθητικά κτίρια του παλατιού αποτεφρώθηκαν.
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922 και την ανακήρυξη της Α’ Ελληνικής Δημοκρατίας το 1923 το Τατόι με τα παλάτια του γίνεται δημόσια περιουσία, εκτός από μια έκταση 3.500 στρεμμάτων περίπου, στην οποία εγκαταστάθηκαν μικρασιάτες πρόσφυγες και οι οποίοι συγκρότησαν τη σημερινή Κοινότητα Κρυονερίου. Το 1936 με την επιστροφή της βασιλείας επανέρχεται στους πρώτους ιδιοκτήτες του. Το 1946 μετά από σχετικό δημοψήφισμα εγκαθίσταται ξανά η τέως βασιλική οικογένεια.
Ένα νέο δημοψήφισμα το 1973 οδηγεί στην απαλλοτρίωση υπέρ του δημοσίου και η «βασιλική περιουσία» το 1975 με την οριστική κατάργηση του θεσμού απομένει προς ρύθμιση. Το 1992 γίνεται ρύθμιση με την οποία έκταση 4.000 στρέμματα, στην οποία περιλαμβάνεται το παλάτι με όλα τα βοηθητικά κτίρια δίδεται στον πρώην ιδιοκτήτη του και τα υπόλοιπα τα διαχειρίζεται το ίδρυμα «Εθνικός Δρυμός Τατοΐου», τα μέλη του Δ.Σ. του οποίου, τα διορίζει ο πρώην ιδιοκτήτης του κτήματος.
Μικρές επίσης εκτάσεις δίδονται σε ιδρύματα. Το 1994 με νέα ρύθμιση επαναφέρεται η απαλλοτρίωση του 1973 και το όλο «κτήμα» επανέρχεται στο δημόσιο. Μετά από την ρύθμιση αυτή έγιναν προσφυγές για την αντισυνταγματικότητα του νόμου από τους πρώην ιδιοκτήτες και η υπόθεση έληξε το 2002 μετά από σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Με βάση την απόφαση αυτή καταβλήθηκε εύλογο τίμημα στους τέως βασιλείς για το σύνολο της περιουσίας τους στην Ελλάδα έναντι αντί 13.800.000 ευρώ. Ο πρώην βασιλιάς φορτώνει σε κοντέινερς τα οικογενειακά κειμήλια και με την κρατική βούλα.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
